MEVLEVÎHÂNELERDE MEKÂNSAL ÖRGÜTLENME – Gökben PALA AZSÖZ

MEVLEVÎHÂNELERDE MEKÂNSAL ÖRGÜTLENME

Gökben PALA AZSÖZ

ÖZET

Mevlevîlik tarikatı; Selçuklular Devri‟nden başlayarak 30 Kasım 1925 tarihinde “Tekke, zaviye ve türbeler kapatılıp, türbedarlıklar ile şeyhlik, dervişlik, müritlik, dedelik, seyitlik, çelebilik vb. birtakım unvanların kaldırılması”na kadar geçen süre içerisinde, Osmanlı Devleti sınırları içinde halkı derinden etkilemiş bir tarikattır. Bu tarikat; Mevlâna‟nın görüş ve fikirleri çerçevesinde Konya Mevlâna Dergâhı merkez kabul edip, çelebiler ve mevlevî müntesipleri (bir yere, birine bağlanmış olan) vasıtasıyla, başta Anadolu olmak üzere tüm İslam topraklarında hızla yayılmıştır. Bu yayılma ile kısa sürede buralarda mevlevî tarikatının yapısı olan mevlevîhânelerin kurulması sağlanmıştır. Bu çalışmada yedi asır boyunca mevlevîliğe intisap etmiş (bağlanmış) olanlara hizmet veren mevlevîhânelerin zamanla gelişip şekillenen mekânsal örgütlenmeleri analiz edilerek yerleşim düzenlerinin ana hatları ve bu doğrultuda biçimlenişleri ortaya çıkarılmıştır.