“Hz. Mevlana’ya Vefa” Kitabı yayınlandı.

“Hz. Mevlana’nın 747. Vuslat Yıl Dönümü” Anısına Selçuk Üniversitesi Mevlâna Araştırmaları Enstitüsü tarafından hazırlanan “Hz. Mevlana’ya Vefa” isimli kitap yayınlandı.

“Hz. Mevlana’ya Vefa” kitabının hazırlanmasını sağlayan Selçuk Üniversitesi Mevlâna Araştırmaları Enstitüsüne ve katkı sağlayan araştırmacı ve bilim adamlarına teşekkür ederiz.

SUNUŞ

Prof. Dr. Metin AKSOY
Selçuk Üniversitesi Rektörü

İnsan yeter ki iyilik arasın, onda kötü bir şey kalmaz…

Hz. Mevlâna

Her dönemde milletlerin içinden çıkıp asırlarca hem kendi toplumuna hem de tüm insanlığa belli konularda yön vermiş kişiler bulunmaktadır. Hz. Mevlâna da bizler için özellikle dinî ve edebî anlamda bireyleri etkileyen, onları bir arada tutmayı başaran şahıslar arasındadır.

Günümüzde tüm dünyada sevgiyi, aşkı ve hoşgörüyü temsil eden Hz. Mevlâna, esasında İslam’a olan derin saygısı, düşünceleri ve eserleriyle asırlardır bu topraklarda ve dünyanın değişik bölgelerinde yaşayan insanların dikkatini çekmeyi başaran peygamberine âşık Müslüman bir din âlimi, mutasavvıf bir düşünür ve bir edîptir.

Selçuk Üniversitesi olarak 1980’li yıllardan bu yana Hz. Mevlâna, Mesnevî, Mevlevîlik ve semâ gibi kavram ve oluşumları en etkili, kapsamlı ve bilimsel bir ortamda araştırmayı hem Üniversitemize hem de Konya’ya bir borç olarak görmekteyiz. Bir diğer ifadeyle, özellikle Mevlâna adı altında semâ, Mevlevîlik ve Şeb-i Arûs gibi terimlerin, bir disiplin ve amaç içerisinde araştırılmasını ve gelecek kuşaklara kültürün en iyi şekilde aktarılmasını ve öğretilmesini Konya gibi kadim bir şehrin Üniversitesi olarak üstlenmekten de büyük kıvanç duymaktayız.

Resmî kurumlar, Konya üniversiteleri ve Konya halkı genelinde tüm dünyaya karşı büyük bir sorumluluğumuzun olduğu düşüncesiyle özellikle günümüzde basılı ve yazılı kaynakların azalması, sosyal medyanın öne çıkması gibi durumlar bizlere kuşaktan kuşağa aktarılması gereken bu tür konuların yazılı ve basılı hâle getirilmesinin önemini göstermektedir.

2005 yılında Mevlana Araştırma ve Uygulama Merkezi olarak kurulan ve 2010 yılında Enstitü olan Mevlana Araştırmaları Enstitümüz, 2005 yılından bu yana bu misyonu üstlenmiş, ulusal veya uluslararası birçok yayın ve etkinlikle görevini en iyi şekilde yapmayı düstur edinmiştir.

UNESCO’nun, İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Kültürel Mirası Başyapıtları Programı’na 2005 yılında kaydettiği ve 2008 yılında da İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirasının Temsili Listesi’ne dâhil ettiği bu terimlerin incelikle ve bir disiplin halinde öğretilmesini amaçlayan Enstitüde, bilimsel faaliyetlerin yanında ayrıca Mevlâna ve Mevlevîlik Araştırmaları Ana Bilim Dalı bünyesinde yüksek lisans öğrencileri de yetiştirilmekte ve böylece bilim dünyasına istihdam olanağı da sağlamaktadır.

Geçtiğimiz yıl 746. vefat yıl dönümünde “Vefa Vakti” ismiyle anılan Hz. Mevlâna’nın vefa, sadakat, iyilik, yardımseverlik, temiz ahlak, dürüstlük ve toplum ilişkileri gibi düşüncelerinin bu sıkıntılı günlerde daha ön planda tutulması hiç şüphesiz ki tüm insanlık için gereklidir.

Elinizdeki bu eser 2020 yılında “İhsan Vakti” başlığı ile yâd edilen Hz. Mevlâna’nın 747. Vuslat Yıl Dönümü’nde, salgın bir hastalık sebebiyle durgun ve sakin geçen bir süreçte “Hz. Mevlâna’ya Vefa” ismiyle ortaya çıkmıştır. Kitap, Türkiye’nin farklı üniversite ve kurumlarından 14 bilim insanı ve araştırmacı ile Azerbaycan, Bosna-Hersek, İran, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti gibi ülkelerden dokuz farklı bilim insanının yazılarından oluşmaktadır.

Yazarlarımızın kitaba gösterdikleri ilgi vesilesi ile kendilerine şükranlarımı iletir, kitabın hazırlanmasını sağlayan ve büyük çaba sarf eden Enstitü yönetimi ile personeline, Hz. Mevlâna konusunda tüm faaliyetlere katkı sağlayan Selçuk Üniversitesi personeline de teşekkürlerimi sunarım.

ÖN SÖZ

Prof. Dr. Ali TEMİZEL

Selçuk Üniversitesi Mevlana Araştırmaları Enstitüsü Müdürü

Mevlâna’nın yaşadığı yüzyıldan günümüze kadar birçok insan tarafından Mevlâna’nın hayatına, muhitine dair ve Mevleviler hakkında Anadolu’da, batıda ve doğuda bilimsel çalışmalar, programlar, sempozyumlar, paneller, konferanslar yapılmış ve yüzlerce bilimsel eser kaleme alınmıştır.

Konya’da, özellikle de Selçuk Üniversitesi’nde ve Selçuk Üniversitesi Mevlana Araştırmaları Enstitüsü’nde; Mevlâna’nın ailesinin Karaman’dan Konya’ya göçünün yıl dönümü olan Mayıs ayının ilk haftası ve Mevlâna’nın ebedî âleme göçü olan Şeb-i Arûs için 7-17 Aralık tarihleri arasında Mevlâna ihtifalleri haftasında yapılan programlar, her zaman bilimselliği, çeşitliği ve ulaştığı hedef kitlesi bakımından dikkat çekmiştir.

Selçuk Üniversitesi Mevlana Araştırmaları Enstitüsü Mevlana, Mevlevilik, Mevlana’nın eserleri çerçevesinde; hem yaptığı bilimsel ve kültürel programlarla hem de yayınlarla Mevlâna’nın kimliğini, şahsiyetini, düşüncesini, eserlerini ve Mevlevilik kültürünü başta ülkemiz olmak üzere tüm dünyaya duyurmaya gayret etmektedir.

Bu çalışmalardan birisi de “söz uçar, yazı kalır” özdeyişine uygun şekilde Türkiye’nin ve Mevlâna’nın kültür coğrafyası içinde kalan diğer ülkelerin bilim insanlarından aldığı destekle “Hz. Mevlâna’ya Vefa” başlıklı bu kitabı yayınlamaktadır.

“Hz. Mevlâna’ya Vefa” başlıklı bu çalışma, yazılan bölümlerin dilleri göz önünde tutularak üç ayrı bölümden oluşturulmuştur.

Eserde, Sayın Selçuk Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Metin Aksoy’un “Sunuş” yazısı, bendenizin “Ön Söz”ünden sonra Sayın Emekli Büyükelçi Hüsnü Gürcan Türkoğlu’nun “Uluslararası İlişkilerde Mevlâna ve Vefa” başlıklı yazısı bulunmaktadır. Mevlâna’nın uluslararası yansımalarını ve etkilerini konu edinen bu yazı, Mevlâna üzerinden dünyada nasıl bir iletişim kurabileceğimize ışık tutması bakımından önem arz etmektedir.

Türkçe yazıları içeren Birinci Bölüm’de, “Mesnevî’de Vefa Kavramı ve Kullanın Özellikleri”, “Asla İmtihanda Olmayan Sadakatlar: Bosna-Hersek Müslümanları ve Mesnevî”, “Yesevî, ve Mevlâna Düşüncesinde ‘Vefa’ Erdemi”, “Kur’ân-ı Kerîm’de Ahde Vefa”, “Toplumsal Açıdan Hz. Mevlâna’da Vefa Değeri”, “Mesnevî’de Vefa Kavramı”, “İnsan-Toplum İlişkisi ve Medeniyet Bağlamında Vefa”, “Sadi-yi Şîrâzî’nin Eserlerinde Vefa”, “Ahlaki Bir Erdem Olarak Vefa”, “Mevlâna’nın Dîvân-ı Kebîr’inde Vefa ile İlgili Teşbih ve Tasavvurlar”, “Ahlakın Temeli Bağlamında Mevlânayı Yeniden Okumak”, “Mesnevî’de Zıtların Birliği”, “Hayata Hayat Katan Vefa”, “Bostanzâde Yahyâ Efendi’nin Mir’âtü’l-Ahlâk’ında Vefa Kavramının Mana ve Muhtevası”, “Ebu’l-Meâlî Mes’ûd b. Ahmed es-Seyfî’nin Resâilü’l-Uşşâk ve Vesâilü’l-Müştâk Adlı Eserinde ‘Vefa’”, “Tarihi Şahsiyetlere Karşı Vefanın Toplumsal Hareketlere Dönüşmesinin Sosyolojik Temelleri: Mevlâna Örneği” başlıklarıyla ilim dünyasına ışık tutan an altı farklı konuda yazı yer almaktadır.

İkinci Bölüm, “Unchanging Perception of Loyalty from Rumi to Hafiz: Two Specific Verses from” isimli İngilizce bir yazıdan oluşmuştur.

Farsça metinleri içeren üçüncü ve son bölümde ise;

“وفاي مُشَکّک در فلسفه ى مولانا و وجه تمدّنیِ آن”
“بررسی تطبیقی مفهوم وفا در غزلیّات مولانا و حافظ”
” نقش وفا و جفا در روابط عاشق و معشوق در اندیشۀ عرفانی مولو ي”
” وفا، مولانا، تبریز در آیینه روضات الجنا ن”
“مفهوم وفا در اندیش ه ى مول وي”

başlıkları ile beş bilim insanının kaleme aldığı yazı yer almaktadır.

Bu vesile ile çalışmalarıyla bu kitabın hazırlanmasına destek veren Türk ve yabancı bilim insanlarımıza, basımı için gayret gösteren Enstitü personelimize ve basımında maddi ve manevi desteklerini esirgemeyen Selçuk Üniversitesi Rektörlüğümüze teşekkürü bir borç bilirim.

Ayrıca eserin Mevlâna, eserleri, tasavvuf, felsefe, insani ilişkiler ve ahlak gibi alanlarda çalışma yapacaklara ve bu konulardan istifade edeceklere katkı sağlayacağını ümit ederim.

İÇİNDEKİLER

Prof. Dr. Metin AKSOY

Sunuş

Prof. Dr. Ali TEMİZEL

Ön Söz

Hüsnü Gürcan TÜRKOĞLU

Uluslararası İlişkilerde Mevlâna ve Vefa

Prof. Dr. Adnan KARAİSMAİLOĞLU

Mesnevî’de Vefa Kavramı ve Kullanım Özellikleri

Prof. Dr. Ahmet ZILDŽIĆ

Asla İmtihanda Olmayan Sadakatler: Bosna-Hersek Müslümanları ve Mesnevî

Prof. Dr. Bayram Ali ÇETİNKAYA