Hatıralar Işığında Tasavvufi Terbiye (Aşçı Dede Örneği)

Hatıralar Işığında Tasavvufi Terbiye (Aşçı Dede Örneği)

Zeynep İrem ÇEVEN

Hatıralar, yazıldığı döneme ait birçok bilgi sunan edebi eserlerdir. Bu çalışmada konu edilen “Aşçı Dede’nin Hatıraları” adlı eser de bu türün önemli örneklerinden biri olarak, 19. yüzyılda telif edilmeye başlanmış ve 20. yüzyılın başında nihayete erdirilmiştir. Eser, Osmanlı Devleti’nin yaklaşık seksen yıllık dönemi içerisindeki tasavvufi hayatı Mevlevîlik ve Nakşibendilik tarikatları özelinde detaylı bir şekilde anlatırken aynı zamanda o dönemin siyasi olaylarını, bürokrasisini, sosyal hayatını da işleyen çok yönlü bir kimliğe sahiptir. Müellifin farklı şehirlerde ikamet eden bir devlet memuru olduğu gözönünde bulundurulduğunda da, eserin özellikle o dönem İstanbul, Erzincan, Erzurum, Edirne ve Şam gibi şehirlerdeki tasavvufi hayatı anlamak için önemli bir kaynak olduğu söylenebilir.

Bu çalışma, iki ana bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Aşçı Dede’nin hayatı hakkında bilgi verilmiş ve eserleri tanıtılmıştır. İkinci bölümde ise
Hatırat’taki bilgiler çerçevesinde, çalışmanın ana konusu olan tasavvufi terbiye/hayat hakkında, farklı tarikatlar üzerinden teferruatlı bilgi verilerek Aşçı Dede’nin seyr-u sülûku anlatılmıştır.

Anahtar Sözcükler: Hatırat, Aşçı Dede, tasavvufi terbiye/hayat, Mevlevîlik, Nakşibendilik.