Yakayı yırtmadan olmaz bu işler
Yakayı yırtmadan olmaz bu işler
Mesnevi’nin 22. Beytinde Hz. Pir şöyle buyurur:
Bir aşk yüzünden elbisesi yırtılan, hırstan, ayıptan adamakıllı temizlendi
Hz. Pir, burada elbisenin yırtılmasını elbiseye nispet eder. Çünkü hakiki aşk sahiplerine hakim olan hal ile sinenin ayrılıktan pare pare olması gibi çaresizlik eliyle giyilen elbise de yırtılır.
Burada zahirde aşıkların aşklarından dolayı elbiselerinin yırtılmasından bahsedildiği gibi batında ruhun cübbesi mesabesinde olan vücud elbisesi de aşk-ı hakiki ile yırtılmasına işaret vardır. Bir dost bir post denildiğinde de post ile kastedilen vücuddur.
Şu halde beyti geniş bir şekilde şöyle tercüme edebiliriz.
Her kim hakiki aşkın tesiri ile vucüdu elbise yırtılır gibi yırtılsa ve benliğine ve zuhur ve tecelli eden işleri güçleri son bulsa ve bir araya getiren şeyler dağılıp sadeleşse sadece hırslarından değil aynı zamanda gizli ayıpların ve kötü ahlakından ve piş işlerinden ve rezil hallerinden de kurtulur, temizlenir, pâk olur. Çünkü bu tür işler vücudun parçalarıdır. Eğer bir yerde vücud olmazsa parçaları da olmaz. (Bursevî’den)
Bu sözlerde iki konuya dikkat çekilir ve işaret edilir.
Biri Hakk yolcusunun aşk eliyle varlık elbisesini yırttığında zulmani örtülerinden ve nurani elbisesinden soyunur, mümkün alemlerin seyri tamam olur ve baş gözü ile vacib olan seyre giden yol açılır. Ancak aşıkların büyük bir kısmı mümkinat alemi seyrinde durmuşlardır. Çünkü ardına geçmek her kişinin kârı değildir. Oraya ancak Hz. Pir gibi büyük veliler geçebilir.
Beyitte işaret edilen ikinci konu da şudur. Elbisenin yırtılması aslında hakiki aşkın eseri olarak vücudun kirlerden temizlenmesidir.
Peki bunları taklit ederek elbiseyi yırtmanın faydası var mıdır?
Böyle yapan kişinin nefsinin vasıfları kalıcı olur. Niceleri de sahte hararetten kendilerini ateşe veya denize bırakarak yok olurlar. Allah katında büyük günahları ile çok değer kaybederler. Bu tür adamlara deli demezler. Çünkü delilikte teklif düşer, kalem işlemez, yapılanlardan mesul tutulmaz. Ancak yapan kişiler tasavvuf yolunda iseler kamil insanlar katında bu tür haller noksanlık belirtisidir.
Şeriat ehlinin korkusu ve duası her zaman mutedil olmalıdır ve mahcuplara hem söz hem fiil olarak susmak ve durmak gerekir. Aşıkların dahi hali galip olanlar haline mağlup olanlardan daha makbuldür. Çünkü hallerine mağlup olanlar akıllarını kaybettikleri için daireden çıkarlar ve merkezden uzaklaşırlar.
Şu halde tekrar en başa dönelim. Aşkı için galeyana gelip elbisesini yırtanı hor görme, ayıplama. Kimi elbisesini yırtar, kimi kendini kaybeder, kimi yollara düşer. Bunlar aşkın halleridir. Böyle kişilerin ne aybı olur ne de kusuru. Aşk ateşi onlardaki tüm kiri ve günahı yakar, temizler.
Temizlenenlerden olmak niyazı ile.