XX. YÜZYILDA ÜÇ MEVLEVİ ŞEYHİ: VELED ÇELEBİ, ABDÜLBAKİ BAYKARA, AHMET REMZİ AKYÜREK – Ahmet Cahit Haksever

XX. YÜZYILDA ÜÇ MEVLEVİ ŞEYHİ: VELED ÇELEBİ, ABDÜLBAKİ BAYKARA, AHMET REMZİ AKYÜREK

Ahmet Cahit Haksever

Özet

[“XX. Yüzyılda Üç Mevlevi Şeyhi: Veled Çelebi, Abdülbaki Baykara, Ahmet Remzi Akyürek”, Tasavvuf İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi, Ankara 2005, Y. 6, S. 14, ss. 383-415]

Bu dönemde yüze yakın Mevlevihane bulunmakla birlikte,1 tarikat içindeki etkinlikleri yanında, yaşamları boyunca birbirleriyle münasebetlerini devam ettiren üç Mevlevi postnişinini; Konya Mevlana Dergâhı postnişini Veled Çelebi’yi, Yenikapı Mevlevihanesi şeyhi Abdülbaki Baykara’yı; Kütahya, Kastamonu, Halep ve Üsküdar Mevlevihanelerinde postnişinlik yapan Ahmet Remzi Efendi’yi ele aldık.2 Hayatları hakkında verdiğimiz malumat sonrası, tekkelerin kapatılışına varan süreçte II. Meşrutiyet’in ilanı, Gönüllü Mevlevi Alayı, Meclisin kurulması ve Cumhuriyetin ilanı, Tekke ve Zaviyelerin kapatılması ve inkılâplar gibi önemli tarihi olaylara karşı yaklaşımlarına değindik. Bir tarikatın kimliğini tespitte, kurucusu yanında müntesipleri ve temsilcileri de önemli bir unsurdur. Altı yüzyıllık Osmanlı tarihinde sosyal, siyasal ve kültürel alanlarda belki de en önde gelen tarikatlardan olan Mevlevilik, Mevlana Celaleddin (öl. 672/1273) tarafından temelleri atılıp, Veled Çelebi (öl. 712/1312) ile kurumlaşma sürecine girmiştir. Mevlevilikle ilgili özellikle son yüzyılda ciddi araştırmalar yapılmakla birlikte tarikatın bir bütün halinde ortaya konması, yapılan bilimsel çalışmalara katkılarla gerçekleşecektir.