Şefik Can Dede’nin hatıraları kitap oldu.

Mesnevi’ye adanan bir ömür: Şefik Can’ın hatıraları kitap oldu.

Türkiye’nin en son Mesnevihanlarından Şefik Can’ın jvefatından evvel kayda alınan hatıraları kitaplaştı. Can’ın ünlü simalarla karşılaşmalarını ve fikirlerini ihtiva eden “Şefik Can-Hatıralar” adlı eser, geçtiğimiz asra ışık tutuyor.

Arka kapak

Kıymetli şahsiyetini bu hayâl âleminde daima gölge bir varlık olarak tanımlayan Şefik Can; miladi takvime göre doksan altı, hicri takvime göre doksan dokuz yaşına kadar aşk ile hayırlı ve bereketli bir ömür sürdü. II. Meşrutiyet’in ilanıyla gözlerini dünyaya açmış olan Şefik Can, âlim bir babanın rahle-i tedrisinde ilk eğitimini aldı. Yokluk, fakirlik ve zaruret çağında ortaokuldan itibaren Askeri mektebe girdi ve Cumhuriyet’in ilanını müteakip senelerde Kuleli Askerî Lisesi’nde ve Harp Okulları’nda eğitimini tamamlayarak subaylık kariyerine başladı. İstanbul, Vize, Kırıkkale, Erzincan ve Konya gibi muhtelif şehirlerde yüzlerce subay yetiştirdi.

Şefik Can Hatıralar başlığıyla okurlarına takdim edilen bu eser, I. Dünya Savaşı, İstiklal Harbi, Cumhuriyet’in kuruluşu, II. Dünya Savaşı ve çok partili hayata geçiş gibi farklı dönemlere dair tam anlamıyla sosyal, siyasî, askerî, iktisâdî ve kültürel tarih membaıdır. Eğitim, edebiyat, kültür ve sanat açısından İstanbul sahhaflarına, kitapçılarına, ilmi cemiyetlerine; kısacası son bir asırlık kültür tarihimize ışık tutmakta. Pek çok ilginç ve orijinal olaylara şahitlik eden Şefik Can’ın bu hatıratı, aynı zamanda, Mevlevî, Melâmî, Nakşî, Bektaşî, Cerrâhî ve Uşşakî çevrelerini yakından yansıtması yönüyle son dönemin tasavvufî yaşantısını çok renkli bir şekilde tasvir etmekte.

Kuleli Askeri Lisesi’nde yıllarca Edebiyat öğretmenliği görevini sürdüren Şefik Can bu bereketli ömrüne sığan çok sayıda meşhur şahısla bir araya geldi ve onlarla nice özel hatıralar yaşadı. Mustafa Kemal Atatürk, Mareşal Fevzi Çakmak, Kazım Karabekir, Tâhirü’l-Mevlevî, Mehmed Âkif, Hattat Hamid Aytaç, Mahmud Sadettin Bilginer, Muzaffer Ozak, Midhat Baharî, Muhsin Ertuğrul, Seniha Bedri Göknil, Abdülbaki Gölpınarlı, Faruk Gürler Paşa, Nâzım Hikmet, Ferit Kam, Mahmud Sâmi Ramazanoğlu, Ahmet Remzi Dede, Yaman Dede, Ladikli Ahmet Ağa, Suudü’l-Mevlevî, Peyami Safa, Annemarie Schimmel, Hüseyin Siret, Ali Nihat Tarlan, Neyzen Tevfik, Rıza Tevfik, Selman Tüzün, Feridun Nafiz Uzluk, Süheyl Ünver, Elmalılı Hamdi Yazır, Halide Edip Adıvar, Şükûfe Nihal, Münevver Ayaşlı, İsmail Hâmi Danişmend, İbnülemin Mahmud Kemal İnal, Abdülaziz Mecdi Tolun, Muhammed Raşit Erol, Hüseyin Hilmi Işık, Enver Ören, Cinuçen Tanrıkorur… gibi önemli kişilere dair bugüne kadar çok az bilinen olayların anlatıldığı bu güzide hatırat; bir nehir söyleşi kıvamında H. Nur Artıran’ın Şefik Can merhumla 2000’li yılların başında yaptığı söyleşiler ile vücut buldu. Sufi Kitap bu paha biçilmez hazineyi Türk okuruna takdim etmenin kıvancını yaşıyor.

Editörün görüşü

Şefik Can son devrin en mühim mesnevihanlarından Tahirü’l-Mevlevî’nin yanında yetişmiş ve Mesnevî üzerine ciddi tetkiklerde bulunmuş bir âlim ve sufidir. Kuleli Askeri Lisesi başta olmak üzere çeşitli askeri mekteplerde ve özel okullarda Edebiyat muallimliği yapmıştır. Osmanlının son dönemi, Ermeni olayları, Milli Mücadele ve genç cumhuriyetin kuruluşu gibi devirlere şahit olmuştur. Hayat Nur Artıran Hanımefendi’nin himmetiyle bu bir asırlık çınarın geçirdiği mevsimleri çok önemli detaylarıyla anlattığı bu hatırat Türk kültür ve irfan hayatının en temel kaynaklarından biri olmaya adaydır. İstanbul ve Anadolu’daki ilmi ve dini muhitler, yayıncılık dünyası, sahhaflar ve kitapçılar, siyasi ve askeri hayata ilaveten bilhassa tarikat çevrelerine dair öyle önemli olaylara şahitlik edilmiştir ki bu eser Türkiye’nin son yüzyılının adeta mikro panoraması gibidir. Başından itibaren Şefik Can merhumun tatlı ve akıcı üslubu ve Hayat Nur Hanım’ın zarif ve hekimâne sualleri ile nehir söyleşi tadında seyreden bu anılar, hatırat türü sevenlerin baş ucu kitabı olacaktır.

En önemli cümle

Mecburuz birbirimize saygı duymaya, maddi ve manevi yaşantımızda yan yana, omuz omuza hizmet etmeye. Çünkü asıl maksat, insanlık âlemine faydalı olmaktır, gerisi hikâyedir!

Bu kitap neden önemli

Bu kitap, Erzurum’da bir müftü baba ve ağa kızı annenin çocuğu olarak dünyaya gelip, nezih bir terbiye görerek yetişen ve Kuleli Askeri Lisesi’nde tahsil alarak Darülfunun Edebiyat bölümünden mezun olan, son dönem Osmanlı devlet ricali ve ilk dönem Cumhuriyet erkanını bizzat görmüş, İstanbul’daki ve Anadolu’daki dini, ilmi ve kültürel muhitlerde bulunmuş, doğuştan edebiyata ve şiire yatkın bir Mevlevî’nin dilinden Türkiye’nin bir asırlık tarihini anlatıyor. Dini, ilmi, edebi, askeri, siyasi ve sanatçı kimlikleri temayüz etmiş en önemli insanlar ile doğrudan tanışan, onların sohbet halkasında bulunan ve çok önemli hadiselere şahtlik etmiş bu büyük şahsın nehir söyleşi tadındaki bu hatıralarını zapt ve kaydeden Hayat Nur Artıran Hanımefendi’nin hazırladığı bu eserde, birinci elden kullanılan mektuplar ve bazı görseller eserin zenginliğini alabildiğince artırmıştır.