Perhiz
Perhiz
(İHTİMA KÜN İHTİMA Z’ANDİŞEHA)
(FİKR ŞİR Ü GÛR U DİLHA BİŞEHA)
Perhiz et, tüm endişe ve bozuk düşüncelerinden perhiz et
Gönül ormanında, aslan olan fikirlerini, yabani eşekler gibi ortaya dökme
Perhiz, kişinin kendi kendine koyduğu sınırdır. Yapabileceği, yapmasına izin verilmiş şeyleri yapmama kararı almasıdır. Kendini tutmasıdır. Kendi kendini yine kendi irade ve kararı ile kontrol etmesidir. İşte bu yüzden önemlidir. Oruç tutman ne kadar perhiz ise, dokunan bir yiyecekten, ne kadar hoşuna giderse gitsin, ne kadar canın isterse istesin, sana vereceği zarardan dolayı uzak durman da perhizdir.
Perhiz sadece yiyecek içecek gibi şeyleri kapsamaz. Bakmaktan konuşmaya, koklamaktan dokunmaya kadar bütün fiil ve davranışlarında perhiz yapman söz konusudur. Hatta dışa dönük fiillerinden başka içe dönük duygu, düşünce, tasavvur, hayal, heyecan gibi şeylerden de perhiz yapman gereklidir.
İnsanın aklına her türlü düşünce her türlü fikir gelir. Bunları denetimsiz bırakırsa bir müddet sonra tıpkı fiiller gibi bir düşünce alışkanlığı oluşur. İnsan alıştığı tarzda düşünmeye başlar. Alıştığı tarzda düşünen insan farklı fikirlerin olması gereken yerlerde hata yapar. Yanlışa düşer. Çünkü âlem ve varlık kendi içindeki kategoriye göre farklı düşünce tarzlarıyla algılanabilir. Her varlığı, her konumu, her olguyu aynı düşünce metodolojisi ile algılamaya ve açıklamaya çalışmak ciddi hatalara yol açacaktır. Elinde çekiçten başka alet olmayan her sorunu çivi gibi görmeye başlar özdeyişi bir nebze bu durumu ifade etmektedir.
Bütün bunlardan ve diğer hatalardan korunmanın yolu düşüncelerinde perhiz yapmandır.
Gönlün büyük ve karmaşık bir orman gibidir. Gönlüne gelen düşünceler bu ormanın tartışmasız kralı aslanlar gibidir. Bunları başıboş bırakır, denetlemez, kontrol altında tutmazsan bu fikirler yabani eşeklere dönüşür. Anırmaya, ortalığı boş ve anlamsız velveleye vermeye başlarlar.
(İHTİMAHA BER DEVAHA SERVEREST)
(ZANKİ HARİDEN FUZUNİYİ GEREST)
Bütün hastalıkların ilk ve en önemli ilacı perhizdir, perhiz ilaçların kralıdır.
Çünkü kaşımak uyuzun artış nedenidir.
Akla gelen boş, lüzumsuz, mesnetsiz düşünceler, vehim ve vesveseler de aslında bir hastalıktır. Bu hastalıkların ilk ilacı da perhizdir. Kaşımak nasıl uyuzu artırırsa gereksiz düşüncelerden kurtulmak için gereğinden fazla düşünmek de o hastalığı artırır. Sana acı veren şeyden acıyı doğuran sebebe sarılarak kurtulamazsın. Böyle bir şey çektiğin acıyı artırmaktan başka bir işe yaramayacaktır. İşte bu yüzden perhize ihtiyacın var. Düşüncelerden perhiz etmene ihtiyacın var.
(İHTİMA ASL DEVA AMED YAKİN)
(İHTİMA KÜN KUVVET CANET BİBİN)
Perhiz asıl ilaçtır
Perhiz et de ruhuna gelecek kuvveti gör.
Yiyecek ve içecek konusunda itidalli davranan, oburluğu bırakan bedenen kuvvetlenir. Perhiz insanı güçsüz bırakmaz tam aksine bir çok hastalığı önlemek açısından güç verir. Deva ve ilaç yerine geçer. Tıpkı bunun gibi endişe, vesvese, hayal gibi zararlı düşünceler de perhizle önlenir. Çok konuşarak, zihnen fazla mesai harcayarak güçsüz bıraktığın ruhunu perhiz yaparak güçlendirebilirsin. Sen bir perhize başla ne kadar kuvvet topladığını göreceksin.
(KABİL-İ İN NÜKTEHA ŞEV GÛŞVAR)
(TA Kİ EZ ZER SAZEMET MEN GÛŞVAR)
Şu söylediğim hikmetleri kulak kesil de öyle dinle
Ben de sana altından bir küpe takayım.
Mesnevide geçen hikmetler insanın kulağına küpe olmalı. Son derece dikkatle dinlenmeli. Adeta kulak kesilmeli. Kulak nasıl kendisine gelen sesleri süzmeden, ayırmadan alıyor beyne ulaştırıyorsa, mesnevi öyle dinlenmeli. O zaman bu hikmetler, bu hayat dersleri kulaklara küpe olacaktır. İnsanın aklını ve gönlünü sağlığa kavuşturacaktır.
(HALKA DER GÛŞ-İ MEH-İ ZERGER ŞEVİ)
(TA BE MAH U TA SÜREYYA BER ŞEVİ)
İşte o zaman kuyumcu gibi olan mehtabın kulağında halka olursun
Hatta Süreyya yıldızına kadar yücelmiş olursun.
Mesneviye kulak vermek seni mehtabın kulağında küpe, yolu Süreyya yıldızını aşmış biri yapacaktır. Yüceleceksin. Arınacaksın.