Muhammed İkbal’in Hayatındaki Türk Kavramı – Ahmet ALTINTAŞ, Tuba İŞLER

Muhammed İkbal’in Hayatındaki Türk Kavramı 

Ahmet ALTINTAŞ, Tuba İŞLER

Öz

Bilindiği üzere dünyanın en önemli kültürlerinden birisi Türk kültürüdür. Muhammed İkbal de Türk kültürünün çeşitli uzantılarıyla tanışma imkanına hayatının ilk evrelerinden itibaren başlamıştır. Onun Türk kültürüyle tanışması özellikle II. Abdülhamit, İttihat Terakki dönemi bilhassa Teşkilat-ı Mahsusa’nın Hindistan’daki faaliyetleri çerçevesinde zemin bulmuştur. Dolaylı olarak Osmanlı Devleti, halife, İslamiyet gibi kavramlar Hint kamuoyunda tartışılmaya başlanmış, İngilizlerin bu kavramlar karşısında gösterdikleri olumsuz tavırlar aksi sedaların yeşermesini sağlamış ve savaşlar bu durumu hızlandırmıştır. Çanakkale Muharebeleri’nin Hint kamuoyunda uyandırdığı İngiliz karşıtı tepkileri hisseden Muhammed İkbal, bu konuda çeşitli faaliyetler içine girmiştir. İkbal, Osmanlı Türklerinin İngilizler karşısında gösterdiği cesareti, Hintli Müslümanların uyanışı için vesile kılmaya çalışmıştır. İkbal’in bu tavrı üzerinde güneş batmayan bir imparatorluğun gücünün kendi coğrafyasında ilk defa sorgulanmasının da başlangıcını teşkil etmiştir. Birinci Dünya Savaşı’nın sona ermesi ve akabinde Mustafa Kemal’in önderliğinde Milli Mücadele’nin başlatılması, İkbal’in Türklere olan olumlu tavrını daha da pekiştirmiş, İkbal büyük bir şevk ve heyecanla İngiliz emperyalizmine karşı saf tutmuş, Milli Mücadele’nin yanında yer almıştır. İkbal gerek düşünce bazında gerekse fiiliyatta konuyla ilgili en esaslı çabaları sarf edenlerden birisi olmuştur. Onun için Osmanlı Türk’ünün kişiliği aynı zamanda kendi kişiliği, onun hedefi Hintli Müslümanların hedefi, başarısı mazlum milletlerin başarısıdır.