Mevlâna’ya Göre Âşûrâ Matemi – Veyis Değirmençay

Mevlâna’ya Göre Âşûrâ Matemi

Veyis Değirmençay

Öz

Mevlâna; dinî ve tasavvufî konulara yer verdiği ünlü eseri Mesnevî’sinde; gazel, kaside, tercî‘ ve rubailerden oluşan Dîvân-ı Kebîr’inde; dinî ve tasavvufî vaaz ve sohbetlerinin yer aldığı mensur eserleri Fîhi Mâ Fîh ve Mecâlis-i Seb‘a’sında yer yer dört büyük halifeye, onların sözlerine ve güzel hasletlerine de yer vermiştir. Dördüncü halife Hz. Ali’yi, onun iki evladı Hz. Hasan’ı, Hz. Hüseyin’i anmıştır. Mevlâna, İslâm tarihinin en acıklı ve en üzücü hadisesi olan Kerbelâ olayına da değinmiş, Hz. Hüseyin’i Tanrı şehidi, aşk şehidi olarak tanıtmış; onu şehit edenleri, özellikle Yezîd’i ve Şemir’i kınayıp telîn etmiştir. Ayrıca Âşura günü yas tutan Şiîleri eleştirmiş; onların bu inanç ve davranışlarını ölüm anında tövbe edip bağışlanma dileyen kişiye benzeterek, Hz. Hüseyin’e değil kendilerine ağlayıp yas tutmalarının onlar için daha iyi olacağını bildirmiştir. Bu çalışmada; Mevlâna’nın Âşûrâ günü Şiîlerin Kerbelâ’da şehit edilen Hz. Hüseyin için yas tutmaları hakkındaki görüş ve düşünceleri tespit edilip incelendi. Asıl konuya geçmeden önce, Şiîlik, Kerbelâ olayı ve Hz. Hüseyin’in hayatı hakkında kısaca bilgi verildi. Daha sonra Mevlâna’nın hulefâyi râşidîn’e yani dört büyük halifeye, Hz. Hasan ve Hz. Hüseyin’e bakışı ve onlarla ilgili sözlerinden birkaç beyte veya cümleye yer verildi. Bunlardan, özellikle Hz. Hüseyin hakkındaki düşünceleri ve onunla ilgili söylediği şiirleri ve beyitleri ele alınıp değerlendirildi.