Mevlana’dan sağlıklı beslenme öğütleri

Mevlana’dan sağlıklı beslenme öğütleri

Böyle bir şeyle karşılaşacağımı hiç tahmin etmezdim. Bir ara iş çığırından çıkmaya başladı galiba diye düşünmeye başlamadım değil.

Ne demek istediğimi, neyi kastettiğimi biraz daha açayım. Efendim, malumunuz Mesnevi’den Hayvan Hikayeleri kitabı yayınlandıktan sonra çevremdeki insanlar kitapta benim yaptığım açıklamaları yetersiz buldukları için bana yardımcı oluyorlar sağ olsunlar. Ben de bunları sizinle paylaşıyorum. Bu sefer Aslan, Kurt ve Tilki hikayesini eksik anlamış ve yorumlamışım. Farklı bir katmanı daha varmış hikayenin, ama ben fark etmemişim.

Mesnevi’deki hikaye şöyle:

Ava giden aslan, kurt ve tilki*

Bir aslan, bir kurt, bir tilki birlikte ava çıkmışlar. Birbirlerine yardım ederek av hayvanlarını adamakıllı yakalamayı, onların yolunu kesmeyi planlamışlardı.

Üçü de beraberce o geniş ovada birçok av elde etmek niyetindeydiler. Aslan, onlarla beraber avlanmaktan utanmaktaysa da yine onları ağırladı, onlara yoldaş oldu.

Bunlar; kudretli, şevketli aslanın maiyetinde dağa doğru gittikleri zaman işleri rast geldi; bir dağ öküzü, bir dağ keçisi, bir de semiz tavşan avladılar. Eh ne demişler, aslanın maiyetinde giden kişinin kebabı eksik olmaz.

Kurt ve tilki avlarını dağdan çeke çeke ormana getirmişler. Kurt ve tilki padişahlara lâyık bir adaletle av hayvanlarının paylaşılmasını akıllarından geçiriyordu. Aslan onların niyetlerini anladı.

Aslan önce kurdu çağırdı. “Bunları pay et ey koca kurt!” dedi. Kurt:

• Padişahım, yaban öküzü senin payın. O büyük, sen de büyük, iri ve çeviksin. Keçi orta boyda, orta irilikte, onun için benim olsun. Tilki, sen de tavşanı al. Tavşan tam sana münasip.

dedi. Bu taksim üzerine aslan:

• Ey kurt, hele bir daha söyle, ne dedin? Ben varken sen pay istiyorsun ha! Kurt, ne köpek oluyor ki benim gibi misli, naziri bulunmayan bir aslanın huzurunda kendisini görüyor, varım sanıyor! Kendini beğenen eşek, ileri gel!”

Diye çıkıştı ve kurt menziline girince bir pençe ile onu parçaladı. Onda akıl ve isabetli bir tedbir görmeyince cezasını verip derisini yüzdü. Sonra yüzünü tilkiye dönüp:

• Hadi bakalım tilki, bunları yememiz için pay et.

dedi. Tilki secde edip:

• Yüce efendim, bu semiz öküz, kuşluk yemeğiniz olsun. Şu keçiden de öğle yemeğiniz için çok güzel bir yahni olur. Tavşan da lûtuf ve kerem sahibi padişahın akşam yemeğidir.

Diyerek avları taksim etti. Tilkinin söyledikleri aslanın çok hoşuna gitti ve ona dönerek:

• Tilki, adaleti parlattın, apaydın bir hale getirdin. Bu çeşit pay etmeyi kimden öğrendin?

• Sultanım, şu yerde yatan kurttan!”

Hikaye bu. Ben de şöyle açıklamışım hikayeyi.

Kurt: Akılsız, varlığını terketmeyen, kibirli ve gururlu kimse; aslan gibi ulu kişilerin yanında haddini bilmeden küstahça konuşan kimseler.

Tilki: Varlığını terk edebilen, boğazını yani nefis ve arzularını dizginleyebilen, ulu kişilerin huzurunda iken haddini bilen, edeb dairesinden çıkmayan akıllı kişi.

Aslan: Ulu kişi, sultan. Yanındakileri terbiye eden mürşid. Hiçbir şeye tamah etmeyen ve kendisine tabi olanları sahip olduklarından mahrum bırakmayan cömert sultan, yüce gönüllü kişi. Kendisini bilenleri yücelten, bilmeyenleri cezalandıran Allah adamı. Etrafındakilerin aklından geçenleri anlayacak kadar irfan ve basiret sahibi.

Ava çıkmak: Aslanın kurt ve tilki ile ava çıkması onları tedip ve terbiye için.

Aslanın pay et, demesi: Nefsani ve bencil duygu ve düşünceleri ortaya çıkarması ve yok etmesi.

Av hayvanları: Karşımıza çıkan iyilikler, lütuflar, güzellikler.

Kurdun pay etmesi: Nefsini yok etmeyen dervişin hali. Kendini hâlâ var zanneden henüz olgunlaşmamış mürit. Ölmeden önce ölünüz sırrına ermemiş zavallı.

Tilkinin pay etmesi: Gördüklerinden ders alan, ibret alan akıllı kişi. Bir sultanın, ulu kişinin yanında ve katında varlığından sıyrılan, ölmeden önce ölmeyi başarmış yiğit.

Ben bu açıklamanın yeterli olduğunu sanıyordum ama yanılıyormuşum. Meğer Mevlana burada bize sağlıklı beslenmenin yolunu gösteriyormuş!

Nasıl mı, izin verin açıklayayım.

Ben, bin bir zahmet çekerek birkaç kilo verebildim. Doksan dört kilo idim seksen sekize kadar düştüm. Şimdi orada kaldım, aşağıya inemiyorum. Haliyle uzun zamandan beri görmeyenler benim kilo verdiğimi fark ediyorlar. Bayram münasebeti ile de uzun zamandan geri görüşmediğimiz bir çok arkadaşla görüştüm. Ehibbadan biri beni gördüğünde bu durumu fark etti ve bana takılmak için Mesnevi sana yaramış, demez mi. Ben de, Mesnevi’den her zaman ders alırım ve almaya da devam ediyorum, diyecek oldum, gülmeye başladı. Verdiğim cevabın neresi komik anlamadım. Gayet ciddi bir şekilde konuşmuştum oysa. Şaşırdım ve şaşırdığımı da arkadaş fark etti. Kızma hemen, ben sana takılıyorum canım, dedi. Yine bir şey anlamadım. Nasıl takıldı bu şimdi diye düşünürken açıklamaya başladı:

• Yahu sen kilo vermedin mi biraz?
• Kitapta da bir diyet formülü olan hikaye var. Onu okumadın mı?

Allah Allah dedim içimden ve yine şaşırdım. Kitaptaki tüm hikayeleri aklımdan geçirdim, diyetle sağlıklı beslenme ile ilgili bir hikaye gelmedi aklıma.

• Anlamadım, dedim.
• Sen de ne biçim adamsın. Yazdığın kitaptan haberin yok.
• Ne biçim konuşuyorsun öyle sen.
• Bir şey demedim canım. Normal. O kadar kitabı zaten sen yazmış olamazsın, birileri yardım ediyordur. Ben demiyorum, millet öyle diyor. Bu kısmı da herhalde başkaları yazdı. O yüzden hatırlamadın.
• Sen şimdi konuyu değiştirme. Ayrıca soracağım o iddiaları. Sen bana hangi hikaye imiş onu söyle.

Dedim. O da Aslan, kurt ve tilki hikayesi olduğunu söyledi. O hikayede sağlıklı beslenmeyi tavsiye ediyormuş Mevlana. Tilkinin aslana sabah yemeği olarak öküzü vermesi güçlü bir kahvaltıya, öğle yemeğinde daha küçük olan keçi güzel bir öyle yemeğine ve akşam yemeği olarak tavşan da akşamları çok yememeye işaret ettiğini, bunun da sağlıklı beslenme yöntemi olduğunu söyledikten sonra, bana inanmıyorsan Osman Müftüoğlu’nun yazılarına bak, dedi ve gitti.

Eve geldim ve kısa bir araştırmadan sonra Osman Müftüoğlu’nun yazısına ulaştım. Hakikaten arkadaşın dediği gibi yazıda sabahları kuvvetli bir kahvaltı yapılması gerektiğini söylüyor Müftüoğlu. Gün boyu ihtiyacımız olacak enerjiyi depolayabilmek için sıkı bir kahvaltı yapmalıymışız. Öğle yemeği ise kahvaltıdan sonra ikinci önemli öğün imiş ve ayaküstü atıştırmadan ve geçiştirmeden uzak durmalı, adam gibi yemek yemeliymişiz. Akşam yemeği ise hafif yemeklerden oluşmalı imiş. Ağır bir akşam yemeği reflüden kalp krizine, gaz, şişkinlik, uyku bölünmesi gibi birçok soruna yol açabilirmiş. Bu yüzden akşamları hafif şeyler yemeliymişiz. Böylece kilo da almazmışız.

Yazıyı okuduktan sonra kafam karıştı biraz. Mesnevi’yi hiç anlamadığımı düşündüm bir ara ama bu düşünceden çabucak vazgeçtim. Mesnevi’nin herkese hitap ettiğini söylerim hep ama bu şekilde anlaşılacağını da kastetmemiştim.

Unutmadan şunu da söyleyeyim. Arkadaş arada bir laf sokuşturmuştu. Hatırlarsınız çok kitap yazıyormuşum, hepsini onca işin gücün arasında ben yazamazmışım, bana birileri yardım ediyormuş felan. Arkadaş haklı, bana bizim evdeki bir melek yardım ediyor. O meleğin kim olduğunu da sormayın artık.

* Kurt ile tilkinin arslanın maiyetinde ava gitmeleri, 1. Cilt, 3014-3123. Beyitler.