Mesnevi’nin Özü (2 Kitap)

Büyük şöhreti bütün Doğu ve Batı dünyasına yayılan Mevlânâ Celâleddin-i Rûmî’nin Mesnevî’sini ve O’nun yüksek şahsiyetini Mevlânâ muhiblerine ve münevver gençliğe mümkün mertebe tanıtabilmek amacıyla yazılan bu kitabın tertibinde şu esaslar nazar-ı dikkate alınmıştır.

Tetkik edenlerce malumdur ki Mesnevi altı cilt ve 26.660 beyittir. Türkçe’ye bu ciltlerin tamamıyla terceme ve şerhini yapıp bitirenler, IV. Murad devrinde yetişen meşhur Şârih İsmail Ankaravî ile daha yakın zamanlarda Hakk’ın rahmetine kavuşan Posta ve Telgraf Umum Müdürlüğü Hukuk Müşavirleri’nden kıymetli âlim ve mutasavvıf A. Avni Konuk’tur. Avni Konuk’un otuz dört fasikül olarak kendi el yazısıyla yazılan henüz basılmamış kitabı Konya Müzesi’ne vakfedilmiştir. Bir de şerhini yapmayarak yalnız terceme ile iktifa eden ve altı cildi de bitiren Veled Çelebi İzbudak vardır.

Bundan başka Şem’î, Surûrî şerhleri ve manzum olarak Nahifi Tercemesi mevcuttur. Diğer daha birçok mütercim ve sarihler varsa da bunlar Mesnevî’yi bitirememişlerdir. Mesela Abidin Paşa yalnız birinci cildi terceme ve şerh etmiştir. Bu eser de diğer birçok şerhler gibi muğlak ve daha ziyade tumturaklı kelimelerle dolu olduğundan bugünün muhibleri ve genç meraklıları bu şerhten bir şey anlayamayacaklardır. İşte bunun için bu günün ilmi, bu günün anlayışı ve ninayet bu günün açık lisanıyla bir terceme ve izaha ihtiyaç vardı. İşte ben buna uğraştım ve altı cilt Mesnevi’nin bütün bahislerini muhtasaran aldım ve her bahse ait beyitlerden seçmeler yaparak onları bugünün Türkçesi’yle, bugünün zihniyetiyle terceme ve izaha çalıştım.

Sonra okuyanlarca malumdur ki, Mesnevi hikâyeleri birbirinin içinde mündemiçtir. Bir hikâye bitmeden bir diğeri başlar ve başlayan hikâyenin neticesi birçok bahislerden sonra alınır. Onları da bir sıraya koydum. Bu şekliyle kitabım, Mesnevi’nin tam bir özü haline geldi.

Bu eserle, okuyucularımızın, Mesnevi hakkında tam bir fikir edinmelerine vesile olabilirsem, bundan büyük bir manevî haz duyarak kendimi bahtiyar sayacağım.
– Konya, 15 Nisan 1957 M. Muhlis Koner
(Önsöz)