MESNEVİ’DEKİ ‘BEDEVİ İLE KARISI’ HİKÂYESİNE GÖRE AKIL- NEFİS İLİŞKİSİ

MESNEVİ’DEKİ ‘BEDEVİ İLE KARISI’ HİKÂYESİNE GÖRE AKIL- NEFİS İLİŞKİSİ

Kadir ÖZKÖSE

ÖZET

Bedevi ile karısı hikâyesinde Mevlânâ, insan benliğinin değişim ve gelişim seyrini anlatmaktadır. Kadın ile sembolize edilen nefsin doyumsuzluğundan, tatminsizliğinden, memnun edilemeyişinden, sürekli şikâyetinden bahsedilmektedir. Bedevi ile sembolize edilen akıl ise kararlı, tutarlı, duyarlı ve isabetli yaklaşımları ile bilinmektedir. Kocasına sürekli fakirlikten şikâyet eden kadın, kocasının ilkeli tavrını gördükten sonra pes eder, kocasına layık olmaya çalışır, kocasının emrine amade olur. Kadının teslimiyeti ile nefsin akla ram oluşundan bahsedilir. Akılla yoldaş olan nefsin daha ileri noktada uzlaştığından, kesafeti terk edip letafete büründüğü üzerinde durulur. Bu hikâye mahviyet eğitimini, fakr duygusunu, Allah karşısında kulun hiçlik duygusuna sahip olmasını öngörmektedir. Nefsin kötülüğü emredici konumundan safiyete erme sürecini izah etmektedir.