Mesnevi neden ‘dinle’ ile başlar?

Mesnevi neden ‘dinle’ ile başlar?

Bişnev kelimesini duymayanımız yoktur. Mesnevi’nin ilk beytinin, ilk mısraaının ilk kelimesi. bişnev ez ney çün hikayet mikoned diye başlayan mısraın ilk kelimesi. Mevlana bize ilk olarak dinle diyor. Peki neden dinle diyerek başlamış sözlerine Mevlana? Şarihler de bu soruyu sormuşlar kendilerine. Dinle diyerek ne demek istedi acaba Mevlana?

Cevap aramışlar bu soruya, bir kısmı da bulmuş, anladığı kadarı ile dinle diye başlamasının nedenini açıklamışlar. Müsaadenizle sıralayalım.

1. Kuran ‘oku’ diye başladığı için. Madem Allah, habibine oku, çağır, anlat diye sesleniyor, sen hakikate talip olan derviş, hiçbir şey bilmeyen kimse, Allah’ın resülüne oku dediği şeyleri dinle. Kuran’ı dinle, habibinin sözlerini dinle, resulünün varislerinin sözlerini dinle.
2. Tasavvuf dinlemek ile başlar: Ey hakikat yolunun yolcusu. Madem bu yola girmeye karar verdin, o zaman önce dinlemeyi bilmelisin. Dinle ki kulakların dolsun, kulaklarında kalmayıp gönlüne girsin işittiklerin. Derviş olmak demek başı öne eğip sessiz olmak demek. O zaman sen de dinle.
3. Öğrenmek için dinle: Bir şeyi öğrenmek için can kulağıyla dinlemek lazım. Eğer kulak vermezsen hiçbir şeyi öğrenemezsin.
4. Göz görmeden kulak aşık olur: Veysel Karani Hz. Peygamber’i görmeden aşık olmuştu, onu dünya gözüyle bir kez olsun görmeden sevmiş ve onun ümmeti olmuştu. Bizler de öyle değil miyiz? Bizler onu görmeden, sadece onun hakkında anlatılanları dinleyerek aşık olmadık mı? O yüzden, aşık olmak için, aşkını artırmak için dinle.
5. İnsanın beş duyu organından ilk yaratılanı dinleme hassasıdır. Anne karnındaki cenin tüm bedeniyle kulaktır. Zaten o hali kulağa benzemez mi. İnsanın en kuvvetli öğrenme hassası kulaktır. O halde anne karnındaki bebek gibi hiçbir şey bilmeyen nevniyaz talib, sen de öğrenmeye dinleyerek başla.
6. Anlattıklarımı dinle: Dinle çünkü sana çok şey anlatacağım. Sana o kadar önemli şeyler anlatacağım ki dikkatlice dinlersen öğrenirsin ancak.
7. Sözlerimi dinle, uy: Bu kitapta anlatılanları iyi dinle, sadece işitmekle kalma, sana söylenenleri yap, uy. Dinleyip dinlemediğin söylenenleri yapıp yapmamanla anlaşılır. Ne kadar dinlediğini ne kadar yaptığın gösterir. Ona göre dinle.
8. Konuşma, sus: Dinleyen konuşmaz, konuşan da dinleyemez. Bir şey öğrenmek istiyorsan önce susmalı, sonra dinlemelisin. Susmazsan dinleyemezsin. Konuşursan anlayamazsın. Şimdiye kadar konuştun da ne oldu, artık biraz sus, dinle. Dinle ki yükselesin.

Mevlana neredeyse tek kelime ile her şeyi özetlemiş. Bize de dinlemek düşüyor.