MANİSA MEVLEVÎHÂNESİ ŞEYHİ MEHMED BAHÂEDDİN EFENDİ’NİN TEREKESİ – Ertan GÖKMEN

MANİSA MEVLEVÎHÂNESİ ŞEYHİ MEHMED BAHÂEDDİN EFENDİ’NİN TEREKESİ (1771)

Ertan GÖKMEN

ÖZ

Manisa Mevlevîhânesi Saruhanoğulları döneminde 1368-69 yılında İshak Çelebi tarafından kurulmuştur. İshak Çelebi, Mevlevîhâne’yi ve Ulu Cami’yi ayakta tutmak için bir vakıf kurmuştur. Mevlevîhâne bu vakfa göre fonksiyonlarını icra etmiş ve Osmanlı İmparatorluğu’nun sonuna kadar varlığını korumuştur. Mevlevîhâne, Manisa’nın dinî ve sosyal hayatında önemli bir etkiye sahipti. XVII. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Mevlevîhâne’de Çelebi soyundan gelen birçok kişi, şeyh ve mütevelli olarak görev yapmıştır. Bu şeyhlerden biri de 1771 yılında vefat eden ve terekesi 217 numaralı Manisa şer’iyye siciline kaydedilen Şeyh Mehmed Bahâeddin Efendi’dir. Bahâeddin Efendi Manisa Mevlevîhanesi’nin zengin ve meşhur şeyhlerindendi. Bununla birlikte, görev yaptığı sırada kanunsuz ve haksız bazı işler de yapmıştır. Bahâeddin Efendi’nin terekesinin toplam değeri 44.294,5 kuruştur. Bu tereke içinde gayrimenkuller, hayvanlar, ev eşyaları, giysiler, yiyecek maddeleri, nakit para ve cariyeler bulunmaktadır. Bu mallar yanında terekede fazla sayıda kitap bulunmaktadır.

Bu kitaplardan bazıları alanlarında önemli kitaplardır. Terekede ev eşyaları ile ev döşemesine ait eşyalar önemli yer tutarken, mutfak eşyaları ve ziynet eşyaları çok az yer tutmaktadır. Terekede yer alan bu eşyaların tamamı çalışmada değişik başlıklar altında ele alınmış ve bir tasavvuf önderinin mal varlığı ortaya konulmuştur. Mehmed Bahâeddin Efendi’nin tereke kaydının çevirisi çalışmanın sonuna ek olarak verilmiştir.