Bu makale şunu açıklayacaktır:
Dünyayı kötülemek de dünya sevgisinden doğar. Çünkü Cenabı Risaletmeab efendimiz hazretleri konuşmakta bulunan sahabe-i kirama “Ne konuşuyorsunuz?” diye, sordular. Cevaben dediler ki: “Dünyayı kötülüyoruz.” Fahr-i âlem efendimiz tebessümle “Men ehabbe şey’en kesure zikrihu” buyurdular. Manası: “Bir kimse sevdiği şeyi çok zikreder.” demektir. Bundan dolayı, gerek övgü, gerek yergi yoluyla olsun bir şeyi çok zikretmek, ona olan sevgiden ileri gelir.
O, eşsiz peygamber, o müjdeleyici ve uyarıcı olan Resulü Zişan, dünyayı kınama ile meşgul olan ashab-ı güzinine buyurdular ki: “Dünya sevgisiyle neden bu kadar ilişkilisiniz? Bir şeyi konuşuyor olmak, hakkında sevgi olduğu anlamına gelir, ister övgü, ister kınama yoluyla olsun.” “Men uhibbu şey’en.” hadisi şerifini burada söyleyerek hafifçe gülümsediler.
3085
Şu hâlde Hakk’ın sevgisinde gark olmak için, kendinden, akrabandan, ahbaplarından vezgeçmek lazımdır. Ondan başkasını hatırına getirme, vuslat deryasına doğru ırmak gibi ak! Tâ ki o cemalin nuru bütün parçalarını sırrıyla ağzına kadar doldursun, o güzellikten başkası hayal görünsün. Nasıl ki dünya halkı dünya sevgisiyle baştan ayağa kadar dolmuşlardır.
30120
Onların gönüllerinde dünyadan başka bir şey yoktur. Eğer Hakk’a talip isen o sapkınların arasında dolaşma. Tâ ki onlar gibi Hakk’ın kabulünden, rahmetinden, lütfundan uzaklaşmayasın. Onlar Hakk’ı bilgisizlikle zikrederler. Asıl ruhu terbiye edecek şeylerden haberdar değiller. Daima ekmek yiyenler, kendini onunla besleyenler nerede, ekmeği görmeyen (yiyemeyen), adını anmakla iktifa edenler nerede?
3095
Onun hayatı yiyip içmekle mümkündür. Bunun için dünyanın zahmetlerine seve seve katlanır. Bunun hayatı ise Hak ile vardır. Vücudu canla dolu olduğu gibi, canı da Hak’la doludur.
