Bu makale şunu açıklayacaktır:
Evliyanın haddi aşması, isyanı, halkın itaatinden iyidir. Bundan dolayı Nebi-i Zişan efendimiz buyurmuşlardır ki: “Hasenatu’l-ebrar, seyyiatu’l-mukarrabin” (Avam müminin işlediği birçok hayır, havasa nispetle günahtan sayılır.)
Hayırlıların (havasın) tövbesi Hüda nezdinde günahtan sayılır. İyilerin iyi amellerinin o dükkânda değeri yoktur. Hayır sahiplerinden kaynaklanan her iyilik, öbür tarafın kötülüklerindendir. Gözünü aç!
755
Ey Hakk’ı tanıyan! Kötülerin iyiliklerini bununla karşılaştır. Onların Hak yanında ne kıymeti olabilir?
O yerdeki şahların himmeti ehemmiyetsiz kalıyorsa, bir avuç kulun himmeti nasıl olmalı?
Münkirler onu nerede anlayacaklar?
(SAYFA 34) Bu halk onların hâlinden ne kadar uzak, ne kadar… Bundan dolayı ihmalleri hadsiz hesapsız oldu.
O, Hak adamı o himmeti yüce olanı, parlak ayı seyrettikten sonra tekrar bulut arkasında gizleniyorsa bu örtünmeyi onun küfrü bil!
760
Gerçi ayın zaman zaman perde altında gizlenmesi görülmüş ve alışıldık bir durumdur, fakat o gözle bir defa ayı gördükten sonra, onun gözünün önünden hiç kaybolmamasını ister. O cemal onun nazarından nasıl kaybolur ki o, o hakikâtin hayalinin sarhoşudur. Kavuşmadan sonra gerçekleşen hayaller, yakınlık ve bağlılık hükmündedir.
Ama o hayal ki vuslatı görmemiştir; o hayal, aslını bulmaktan uzaktır. Bunun şerhi için söylenen sözler ikaza uğrar. Öyle sır her kafaya giremez.
765
Bu eski sırrı kendi içinde söyleşmeden (sözsüz, kelamsız) anla! Kalbin esrarını sözsüz dinledin.
Artık anlayamadıklarını da kendin anlamaya çalış, tâ ki senin fikir ve kemâlinin ve vehminin ötesinde olan bu sırrı anlayasın.
Ey amca, yaşanmadan söylenen söz, susuz testiye benzer.
Ey su isteyen, ırmağın süsü sudur. Fakat su isteyen olmazsa o nakşın ne kıymeti kalır?
770
O hadsiz (Halik’i tanımayan) mahlûklar susuz ırmağa benzer. Öyle susuz ırmaktan mezar çukuru daha iyidir.
Gönül sahibi olan yiğit, akar ırmaktır. İyi ameli olmayan insanların ise cesetlerinde canları yok demektir. Vücut bir ırmaktır, suyu aşktır. Aşksız can serap gibidir. Uzaktan, susuzlara su gibi görünür fakat yakınlaşınca ızdırapları daha da artar. Bardağı, tulumu boş kalır. Hiç kimse vücudunu gıdasız semirtemez.
775
Hak adamı, Hüda’nın aşkıyla dolu bir hazinedir, o hazineden, zengin fakir herkes istifade eder. Yanına gide gele zengin olur, içi karanlıksa aydınlanır. Ey ahbap! Gerçi serap sana uzaktan su görünür. Cahillikle ondan su isteme!
Tâ ki susuzluğun artmasın, boş yere deli gibi her tarafa koşma! Ey Efendi! Mademki Hak adamı sana suyun sevincini vermiştir.
780
Sen niçin susuzluk yüzünden oraya buraya koşup duruyorsun? Neden tarafsız ve yönsüz, mekândan münezzeh olan yaratan tarafına gitmiyorsun? Cihetsizlik hak adamının yolu olduysa artık, atlara söyle, o meydana gitsinler. Bir Rüstem lazımdır ki devleri esir etsin çünkü onlar hâkim ve emir konumunda bulunuyorlar.
