İYİYE YORMAK
İYİYE YORMAK
Herkesin, bir şey elde edeceğim diye bir ümidi vardır… nihayet bir gün olur, ona bir kapı da açarlar. Açarlar ama hemencecik yine o kapıyı örterler. O kapıya tapan, oraya ümit bağlayan kişi de ümitlenir, o ümitle ateş kesilir, işe girişir! (Mesnevi.4.50-51)
Ümit Müminin kadim kelimelerindendir. Allah’ın rahmetinden ümidinizi kesmeyin. (Zümer 53). Emir kipinde tavsiyedir.
Peygamber sav iyiye yormayı önerir ve kendisi de öyle yapardı. Her şeyde iyiye olumluya gidecek bir taraf bulur ve güzel düşünürdü. Örnek mi?
Hicret yolunda deve sırtında sür’atle yol alan Resûl-i Kibriyâ gelip Amim denilen mevkie ulaştı. Sehmoğulları yurdu buraya yakındı. Reislerinden Büreyde bin Huseyb, Kureyş’in Peygamber sav’i yakalayana 100 deve va’dini işitmiş olduğundan yanına seksen kadar adamını da alarak Peygamber Efendimizi buldu. Resûl-i Ekrem ona, “Sen kimsin?” diye sordu. “Ben, Büreyde’yim” deyince, Peygamber Efendimiz Hz. Ebû Bekir’e, “Yâ Ebâ Bekir! İşimiz, serinledi ve düzeldi.” dedi. Peygamberimiz (s.a.v.) tekrar Büreyde’ye, “Kimlerdensin?” diye sordu: “Eslem Kabilesindenim” cevabını verdi. Bunun üzerine Peygamber Efendimiz, yine Hz. Ebû Bekir’e dönerek, “Yâ Ebâ Bekir, selâmete erdik.” dedi. Peygamber Efendimiz, “Eslem’in hangi kolundansın?” diye sordu. Büreyde, “Sehmoğullarındanım” dedi. Bunun üzerine Efendimiz Hz. Ebû Bekir’e, “Yâ Ebâ Bekir, okun çıktı.”buyurdu. Ardından Büreyde Peygamber sav’i yakalamaya gelmişken şehadet getirip Müslüman oldu.
Bürde’yi Peygamber sav Arapça berede kökünden gelen kolay manasına kullanmıştır, eslem selamette olmak sehm ise ok manasınadır. Peygamber sav Büreyde’nin hem adını hem de kelimelerini iyiye yordu.
Karşılaştığı her şeyde, her insanda, her vakada iyi bir taraf bulmak olgun insan vasfıdır. Peygamber sünnetidir. Tersi ise hamlıktır. Gördüğü her şeyde kusur bulmak, hep olumsuzu görmek, sürekli eleştirmek tam manasıyla küçük yaş davranışıdır, ham, kaba ve ilkeldir.
İnsan bilmez mi ki, yaşamak denen imtihanın üstadı, hocası, Kerim olan Allah’tır.
Eskiden Mesnevi derslerine şu beyitle başlamak adettendi:
Tû megû bedân şehbâr nîst
Bâ kerîmân kârhâ-yı düşvâr nîstO şahın huzuruna çıkmak için bize izin verilmemiştir deme. Çünkü kerîm olanlarla, ikram sahibi olanlarla iş yapıp kâr elde etmek zor değildir.
Gelelim ilk beyte, ümit Üstad’ı Ezeli’nin havucudur. Bir şeyi önce biraz tattırıp, ardından eksik etmekle bizi tattıklarımızı yeniden arama yoluna düşürür. Elemler, kederler, sıkıntılar, gamlar, bizi o ümitle kendisine çekip durmasıdır Allah’ın.
Allah merhametlidir. Elçisi merhametlidir. Allah dostları merhametlidir. Olgun insan merhametlidir. Onlar hep iyiyi gören, iyiyi arayan, her şeyi iyiye yoranlardır. Talebe sınıfı geçsin diye türlü türlü yollar ararlar ve önerirler hatta gizli gizli yardım ederler. İmtihan olmazsa olmaz, zira adalet bunu gerektirir. Zorluklar adaletin iktizasıdır.
Kardeşler, maksat sevgiliye yolculuksa, buna vesile olan her şey makbuldür. Başladığımız gibi Pirimizin sözleriyle bitirelim:
Görüyorsun ya, dünyada mutlak olarak kötü bir şey yoktur. Kötü, buna nispetle kötüdür. Sonra şunu da bil ki,
O güzele kendi gözünle bakma… isteneni isteyenlerin gözüyle gör!
Kendi gözünü yum kendi gözünün yerine, ona aşık olanlardan ariyet bir göz edin…
Hattâ âriyet olarak ondan bir göz, bir görüş, al da onun yüzüne, onun gözüyle bak!
Bak da bıkmadan, usanmadan emin ol. İşte ululuk ıssı peygamber, bunun için “Kim kendini Allah’a verirse Allah kendisini ona verir” dedi…
“Onun gözü de ben olurum, eli de, gönlü de, bu suretle devleti, bahtsızlıktan kurtulur” buyurdu.
Ne olursa olsun, kötü ve istenmeyen bir şey bile olsa değil mi ki sana kılavuzluk etti ve sevgiline ulaştırdı, sevimlidir, dosttur! (Mesnevi.4.65-80)