Çankırı Mevlevihane’sinde 96 yıl Sonra Mevlevi Mukabelesi Yapıldı.
Çankırı’da Anadolu’nun en eski Dar-üş Şifa ve Dar-ul Hadis olarak bilinen Taş Mescit içindeki Mevlevihane de 96 yıl sonra Mevlevi Mukabelesi (sema ayini) gerçekleştirildi.
İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Çankırı Karatekin Üniversitesi ile Çankırı Yazarlar ve Sanatçılar Derneği (ÇAYASAD) tarafından düzenlenen programda, 1925’te tekke ve zaviyelerin kapatılmasından sonra ilk Mevlevi mukabelesi icra edildi.
Program açılış konuşmasını yapan ÇAYASAD Başkan Yardımcısı Yüksel Arslan, Çankırı Mevleviliği tarihi hakkında bilgi verdi.
Çankırı Mevlevihanesinin Anadolu’nun öncü Mevlevihanelerinden birisi olduğuna dikkat çeken Arslan, “Çankırı Mevlevihanesi, bîmarhane, dârüşşifa, dârülhadis, taşmescit gibi isimlerle anılmaktadır. Bu derece farklı isimlerle anılmasının sebebi bu kompleks yapının birden fazla işlev gerçekleştirmesidir. Alaaddin Keykubatın valilerinden Cemalettin Ferruh zamanında H.633 (M.1235) yılında dârüşşifa yapılmış bundan yedi yıl sonrada H. 640 (M.1242) yılında taşmescit diye bilinen dârülhadis inşa edilmiştir. Darüşşifa olarak kullanılan bölümün kuvvetle muhtemel Candarbeyoğlu Kasım bey zamanında Mevlevihaneye dönüştüğü bedenlere şifa veren bu yapının ruhlara da şifa vermeye başladığı görülmektedir. Zira arşiv kayıtlarında “Mevlevihâne-i Kasım bey namıyla mukayyed” ifadeleri oldukça sık geçmektedir. Bu bağlamda Çankırı Mevlevihanesi Tokat, Sivas, Erzincan gibi öncü Mevlevihanelerdendir. Zira Galata, Yenikapı, Beşiktaş, Kasımpaşa, Üsküdar mevlevihanelerinden önce faaliyetlerine başlamıştır. Yaklaşık beşyüz elli yıldan fazla hizmet veren Çankırı Mevlevihane’si tarihi süreç içerisinde zaman zaman bakım onarım ve tamiratlarda geçirmiştir.” şeklinde konuştu.
Konuşmasını sürdüren Arslan, “Birinci dünya savaşında son postnişin Hasip dede başkanlığında otuzüç gönüllü Mevlevi ile Veled Çelebi başkanlığında “Mücâhidini Mevlevi alayına” katılarak vatan savunmasında önemli hizmetlerde bulunan Çankırı Mevlevihanesi Kurtuluş Savaşı yıllarında da bir çok maddi yardım organizasyonları gerçekleştirmiştir. Son postnişin Hasip Dede zamanına kadar Osman Dede, Mehmet Ragıp Dede, Abdülfettah Dede, Mustafa Nuri Dede gibi pek çok Mevlevi şeyhi ve postnişin hizmet etmiştir.” ifadesini kullandı.
Tekke ve Zaviye Kanunu ile Mevlevihanenin kapatıldığını aktaran Arslan, 96 yıl sonra 570 yıllık geleneğin “yeniden dirilişi” için bir araya geldiklerini kaydetti. Konuşmanın ardından Kültür Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü Tasavvuf, İrfan ve Meydan Meşkleri Topluluğu tarafından Mevlevi Mukabelesi (Sema Ayini) icra edildi.
Çankırı Mevlevihanesi’nde son postnişin Hasip dedenin makamı unutulmadı. Çankırı’da 96 yıl aranın ardından tarihe geçen Mevlevi ayininde, Mevlevi Şeyhi Hasip Dede detayı dikkat çekti.
Cemaleddin Ferruh Darül Hadisinde bulunan Çankırı Mevlevihanesi’nde, düzenlenen sema mukabelesinde, Mevlevi Şeyhi Hasip dedenin mevlevi kavuğu, 13 yıl postnişinlik yaptığı Çankırı Mevlevihanesine getirildi. Tekke ve zaviyelerin kapatılmasına ilişkin kanunun 13 Aralık 1925 tarihli resmi gazete yayınlanmasıyla faaliyetlerine son veren Çankırı Mevlevihanesi, geçen zaman diliminde 1935 yılında yıkıldı. Uzun yıllar boyunca Çankırı’da sessizliğe bürünen Mevlevilik makamı, son temsilcisi Hasip Dededen sonra boş kaldı.
Anadolu’nun öncü Mevlevihanelerinden olan Çankırı Mevlevihanesi’nin yaşanan üzücü sürecin ardından arkeolojik kazılar neticesinde yapının temelleri ortaya çıkartıldı. Mevlevihane ile avlu içerisinde bulunan diğer binaların arşiv katırlarından planlarına ulaşılması ile 2011 yılında restorasyon çalışmaları başladı. Mevlevihane’nin 2018 yılında restoresi tamamlanarak Çankırı Karatekin Üniversitesine tahsis edildi. Mevlevihane’nin tekrar aslı kimliğine kavuşması ile birlikte bir asra yakın süren sessizlik dün gece bozulmuş oldu.
Mevlevi ayininde, 96 yıl önce olduğu gibi Mevlevilik makamını temsilen Hasip Dede’nin torunları tarafından Çankırı Araştırmaları Merkezine bağışlanan Mevlevi kavuğu getirildi. Mevlevi kavuğu, Post’un hemen arkasındaki masaya konuldu. Hasip dedenin manevi hatırasının yaşatıldığı sema ayininde, duygusal anlar yaşandı.
BENZER KONULAR
