BUHURİZADE MUSTAFA ITRİ EFENDİ’YE AİT SEGAH AYİN-İ ŞERİFİ’NİN MAKAM VE GEÇKİ AÇIŞINDAN TAHLİLİ – Emrah HATİPOGLU

BUHURİZADE MUSTAFA ITRİ EFENDİ’YE AİT SEGAH AYİN-İ ŞERİFİ’NİN MAKAM VE GEÇKİ AÇIŞINDAN TAHLİLİ

Emrah HATİPOGLU

ÖZET

XVII-XIII. asırda yaşamış büyük bestekar ve şair Buhurizade Mustafa ltri Efendi, Türk müsıkisinin en büyük isimlerindendir. Sanat abideleri olarak kabul edilen Mevlevi Ayinleri’ne, Segah makamı ve ezgileriyle yaptıgı katkı ise Türk musıkisi için önemli bir araştırma ve inceleme konusudur. Makalemizde, kültür hazinemizin parçalarından Segah MevleviAyin-i Şerifı’nin makam ve geçki açısından tahlili yapılmıştır.

Ayinin notası, Rauf Yekta Bey, Zekaizade Hafız Ahmed lrsoy, Ali Rif’at Çagatay, Dr. Suphi Ezgi ve Mesut Cemil Bey’in görev aldıkları Konservatuar Tasnif ve Tesbit Heyeti tarafından 1934-1939 yılları arasında 13 fasikül olarak yayımlanan Mevlevi Ayinleri neşriyatından alınmış ve bilgisayar ortamında yazılmıştır. Makam tespitinde ezgiler cümle cümle görülmeye çalışılmış ve isimlendirilirken kendi döneminin makam anlayışına göre hareket edilmiştir. Makam tespitinde ve ezgi tarifinde belli bir nazariyat anlayışı esas alınmamıştır. Tespit edilen makamlar için farklı tariflerle veya bestelerde farklı seyirlerle karşılaşıldığında; makamlar nevilere ayrılmış ve birinci/ikinci nevi Neva, ikinci nevi Sünbüle gibi adlar verilmiştir. Bu konu hakkında bilgiler ve geçkilerde kullanılan makamların tarifleri ilgili bölümlerin altında verilmiştir. Makam tespitinde, kolaylık olması açısından selamlar, cümle kuruluşları ve geçkiler göz önüne alınarak; 1A (birinci selamın A bölümü), 2B (ikinci selamın B bölümü) gibi bölümlere ayrılmıştır.