BAKMAK VE GÖRMEK
9. BAKMAK VE GÖRMEK
Bütün güzel, hoş ve yaraşan şeyler, gören göz için yapılır.
Kulak sadece vasıtadır, vuslata erense göz. Göz hâl sahibidir, kulaksa dedikodu.
Gözün bir an içinde gördüğünü, dil yıllarca söylese anlatamaz;
Kulak, anlayışın bir anda gördüğünü, anladığını yıllarca dinlese bitiremez.
Acı tatlı, bu gözle görünmez. Basiret ehli onları, âkıbet penceresinden görmeyi bilir.
Âhiri gören göz, doğruyu görebilir; ahırı gören gözse gururdan, körlükten ibârettir.
Can yolu, mutlaka cismi viran eder, onu yıktıktan sonra da tekrar yapar.
Bu beş duyudan başka beş duygu daha vardır ki, o duygular kırmızı altın gibidir, bunlar ise bakır gibi.
Allah, duygu gözüne kör dedi, putperest dedi, bizim zıddımız dedi.
Çünkü o, köpüğü gördü de denizi görmedi. Bu ânı gördü de yarını göremedi.
İnsan, duyulardan çıkmadı mı gayb âlemine tamamıyla yabancıdır.
Hele gönül gözü yok mu? O, bu göze nispetle yetmiş kat azizdir, yetmiş derece kuvvetlidir… Bu iki duyu gözü, onun nimetiyle geçinmededir.
O bakış nura mensuptur; bu bakış, nâra… Ateş, nura karşı adamakıllı kara görünür!
Baş gözü, daima bedeni görür; can gözüyse, hünerli canı.
Göz sağlam oldu mu aslı görür. Fakat insan şaşı olursa aslı değil de fer’i görür ancak.
Bir bakış vardır, iki fersahlık yolu görür; bir bakış vardır iki âlemi de görür, padişahın yüzünü de.
Bir hayret lâzım ki düşünceleri silip süpürsün. Hayret, fikirleri de yok eder, zikirleri de.
Aklı, zekâyı sat da hayranlığı satın al. Akıl ve zekâ, zandır; hayranlıksa bakış, görüş!
Şu halde sen, hemen öylece hayran ol yalnız! Hayran ol ki önden arkadan Hakk’ın yardımı gelsin…
(I/2383, 858, III/1994, 1995, I/2582, 2583, 306, II/49, 1608, 1609, III/1028, IV/0338, 597, VI/0654, V/1709, VI/1465, III/1116, IV/1407, 3751)
[divide style=”2″]