ANADOLU’DA BİR ARADA YEŞERMİŞ MEVLEVİLİK-AHİLİK-BEKTAŞİLİK ARASINDA BİR KARŞILAŞTIRMA – Muhittin ELİAÇIK

ANADOLU’DA BİR ARADA YEŞERMİŞ MEVLEVİLİK-AHİLİK-BEKTAŞİLİK ARASINDA BİR KARŞILAŞTIRMA

Muhittin ELİAÇIK

Giriş

13. yy Anadolusunda Orta Asya kökenli, Hoca Ahmet Yesevî bağlısı, Türk örf, gelenek ve törelerine uyan, insana hoşgörü ile bakan Ahilik-Bektaşilik-Mevlevilik bir arada yaşamış, vahdete dayalı öğretileriyle yüzyıllarca insanları kucaklamışlardır. Anadolu Selçuklu, Beylikler ve özellikle de Osmanlı döneminde fethedilen bir yere önce Bektaşi tekkelerinin gidip halkı bu fethi kabullenmede motive ettiği, daha sonra devlet adamlarının çoğunluğunu oluşturan Nakşi tekkelerinin gittiği, medreselerle birlikte de Mevlevilerin gittiği ve bu tarikatlar arasında önemli bir ihtilafın olmadığı bilinmektedir. Halk; Bektaşi, devlet adamı Nakşi, üniversite hocaları da Mevlevi idi. Osmanlı ve Selçuklu tarihinde tarikatların hem devlet üzerinde hem de halkın irşadında çok büyük bir tesiri vardı. Ahilik-Bektaşilik-Mevlevilik bu büyük tesirin en önemli göstergesi olmuştur.