Anadolu Ortaçağ Türk İslam Sanatında İki Dinamik: Mevlevilik ve Bektaşilik – Savaş MARAŞLI

Anadolu Ortaçağ Türk İslam Sanatında İki Dinamik: Mevlevilik ve Bektaşilik

Savaş MARAŞLI

Giriş

Anadolu 11. yüzyıldan itibaren 14. Yüzyılın ortalarına kadar içinde farklı inanç ve kültürlerin yer aldığı yeni bir dönem olarak tarih sahnesinde yerini alır. Bu dönem kabaca Anadolu Selçukluları, Beylikler ve Osmanlı’n in erken dönemlerine denk düşmektedir. Çoktan rıh dinlerden kaynaklanan ve devam eden alışkanlıklar tek tanrılı dinlerin kendi ritüelleri ve tarikat inançları bu dönem inanç karmaşasını da akla getirmektedir. 11. yüzyıldan itibaren Anadolu’nun, Türk ve İslamlaşma sürecine girmesi topluma yön verecek olan yeni dinamikleri de beraberinde getirmiştir. Bu dinamiklerin biri de 13. Yüzyılın ortalarından itibaren Moğol tehlikesinin baş göstermesi ile birlikte Anadolu’ya yerleşen tarikat şeyh ve dervişleridir. 11. yüzyıl-dan itibaren Anadolu’nun inanç ve kültür coğrafyası bu heteredoks ve Ortodoks tarikatların önemli ölçüde işin içinde olduğu bir zeminde gelişim gösterir. Aynı zamanda bu zemin sanatın Ortaçağının da şekillendiği önemli bir arka plan teşkil etmektedir.