19) Hüseyin Çelebi

Betül SAYLAN*

SEFÎNE-İ NEFÎSE-İ MEVLEVİYÂN’DA BAHS OLUNAN DİĞER ÇELEBİLER

19) Hüseyin Çelebi

Konya Mevlânâ Dergâhı makam çelebilerinden III. Muhammed Ârif Çelebi’nin (ö. 1052 h./1642?) kızı olan Kâmile Hanım’ın oğlu Hüseyin Çelebi’nin doğum târihini tesbit edemedik.

Kâmile Hanım evlenerek, Kütahya’ya gelmiş; bu evlilikten Muhammed, Hüseyin, Ebûbekir, Hızır Şâh, Halil, Ali, Fâtıma, Emine, Hatice, Sâliha, Kerîme, Râbia adlarında 12 evlât sâhibi olmuştur. Ancak, Hızır Şâh, Halil, Ali, Emine, Hatice, Sâliha, Kerîme, Râbia Çelebiler küçük yaşlarında vefat etmişler; Ebûbekir, Muhammed, Hüseyin ve Fâtıma¹¹⁴⁴ Çelebiler uzun ömürle muammer olmuşlardır.¹¹⁴⁵

Hüseyin Çelebi’nin âilesinden kendisine intikāl eden büyük bir servete sâhip olduğu, ancak onun mütevâzi tabîati ve dünyâya meyletmemesi sebebiyle geçimini zirâatle karşılayarak, diğer zamânını ise Kütahya Ergūniye Mevlevîhânesi’nin hizmetine hasrettiğini dâmâdı ¹¹⁴⁶ Mustafa Sâkıb Dede nakletmektedir. ¹¹⁴⁷ Hattâ yalnızca Kütahya Ergūniye Mevlevîhânesi’nin hizmetiyle kalmadığı, bir Konya ziyâreti esnâsında, Konya Mevlânâ Dergâhı’nın matbahının tâmire muhtaç olduğunu görerek tâmir için Aşçıbaşı Câfer Dede’den müsâade istediği Câfer Dede’ninse “Benim müsâademe ihtiyâç yoktur. Ceddin müsâade buyurmuştur” cevâbını verdiği rivâyet edilir. Tâmirât işleminin netîcesinde Belgrad Mevlevîhânesi postnişîni Adnî Dede (ö. 1100 h./1688 m.) şu târihi düşmüştür:

Bir kerem ehli sâhibü’l-hayra
Erişip avn-i zât-ı Hüdâ

Himmeti Hânedân-ı Mevlevî’ye
Lâzım intisâbın etti edâ

Fukarâ matbahın edip hûş tarz
Âferîn okudu ganî ve gedâ

Vâsıl-ı rûh-ı pâk-i ceddi ola
Kendinden malı çünkü oldu cüdâ

Beğenip Adniyâ dedim târih
Oldu matbah-ı ferah-fezâ cüdâ¹¹⁴⁸

Hüseyin Çelebi, Sofya’ya yaptığı bir seyâhat esnâsında, orada vefat etmiştir.¹¹⁴⁹

¹¹⁴⁴ Fâtıma Hanım, Sefîne’de hâl tercümesi bulunan Hacı Fâtıma Hanım’dır.

¹¹⁴⁵ Mustafa Sâkıb Dede, a.g.e., c. I, s. 256-257; İhtifâlci Mehmed Ziyâ, Bursa’dan Konya’ya Seyâhat, s. 241

¹¹⁴⁶ Hüseyin Çelebi’nin kızkardeşi Hacı Fâtıma Hanım’ın evliliğinden bir kızı dünyâya gelmiş, ancak küçük yaşta vefat etmiştir. Bunun üzerine eşine câriyeler bağışlamak sûretiyle münzevî bir hayata başlayan Hacı Fâtıma Hanım, kardeşi Hüseyin Çelebi’nin kızı olan Havvâ Hanım’ı evlât edinmiş, eğitimini üstlenmiştir. II. Bostan Çelebi’nin emriyle Kütahya Ergūniye Mevlevîhânesi’ne tâyin edilen Mustafa SâkıbDede’yi bir müddet sonra evlât edindiği yeğeniyle evlendirmiş, böylece Sefîne müellifi Mustafa Sâkıb Dede Hüseyin Çelebi’nin dâmâdı olmuştur.
(Mustafa Sâkıb Dede,a.g.e., c. I, s. 260-261;İhtifâlci Mehmed Ziyâ, Bursa’dan Konya’ya Seyâhat, s. 242)

¹¹⁴⁷ Kütahya Ergūniye Mevlevîhânesi postnişîn listelerinde Hüseyin Çelebi postnişîn olarak zikredilmektedir. Ancak seyr ü sülûkünü nerede tamamladığı konusunda bir bilgiye rastlayamadık. Anneleri Kâmile Hanım’ın evlâtlarını    mevlevî    terbiyesi    üzerine    yetiştirdiğini;    böylece    II.    Bostan    Çelebi’nin    emriyle    mevlevîhâneye postnişîn  tâyin  edilen  Mustafa  Sâkıb  Dede’den  önce,  Hüseyin  Çelebi’nin  ve  kızkardeşi  Hacı  Fâtıma  Hanım’ın Kütahya Ergūniye Mevlevîhânesi’nin hizmetinde bulunduklarını söyleyebiliriz. (KMMA, dosya no: 51, belge no: 29; Mustafa Sâkıb Dede, a.g.e., c. I, s. 237)

¹¹⁴⁸ Mustafa Sâkıb Dede, a.g.e., c. I, s. 237

¹¹⁴⁹ Mustafa Sâkıb Dede, a.g.e., c. I, s. 237-238