Sabûhî Ahmed Dede’nin Yenikapı Mevlevîhânesi Şeyhliği Dönemine Dair Bir Değerlendirme

Sabûhî Ahmed Dede’nin Yenikapı Mevlevîhânesi Şeyhliği Dönemine Dair Bir Değerlendirme

Müzekkir KIZILKAYA

Öz

XVII. Yüz yıl Mevleviyye şeyhlerinden Sabûhî Ahmed Dede Yenikapı Mevlevîhânesi’ne mensup isimlerdendir. İlk tasavvuf tecrübesini Kasım Baba’nın yanında gerçekleştiren Sabûhî, Konya’ya gidip Bostan Çelebi ve Ebû Bekir Çelebi’ye intisap etmiştir. On üç yıl Konya’da seyr ü sülûk eğitimini sürdürmüş ve sonunda Mevlevî dedesi olmuştur. Şam Mevlevîhânesi şeyhliğine tayin edilen Sabûhî Dede, Şam’da telif ettiği İhtiyârât-ı Sabûhî adlı eserinde Mesnevî’den intihap ettiği beyitlerin şerhini yapmıştır. Bu makalede, Mevlevîliğin İstanbul’a gelişi ve Yenikapı Mevlevîhânesi’nin tarihçesine dair bir değerlendirme yapılmıştır. Yenikapı mevlevî şeyhleri Kemal Ahmed Dede, Doğânî Ahmed Dede ve Sabûhî Ahmed Dede hakkında şimdiye kadar verilen bilgiler tashihe muhtaçtır.

Bu sebeple döneme ait kaynaklar yeniden taranmış, ulaşılan bilgi ve bulgular üzerinden yeni veriler ortaya konulmuştur. Çalışmada öncelikle XVII. yüzyılda İstanbul’daki tarikatların genel durumu, Mevlevîliğin İstanbul’a gelişi ve bu dönemde faâliyet gösteren diğer tarikatlar ve temsilcileri hakkında bilgi verilmiştir. Biz de bu bilgiler ışığında Yenikapı Mevlevîhânesi’nin kuruluşundan Sabûhî’nin vefatına kadar olan sürece dair görüşlerimizi aktardık.