MEVLANA’NIN FİKİRLERİNİN TÜRKLERİN DİNÎ HAYATINA ETKİLERİ – Celaleddin ÇELİK

MEVLANA’NIN FİKİRLERİNİN TÜRKLERİN DİNÎ HAYATINA ETKİLERİ 

Celaleddin ÇELİK

Özet

Eserleri ve fikirleri ile çağını asarak evrensel bir ilgiye mazhar olan Mevlana Celaleddin Rûmi, Türk dinî önderleri tipolojisi içerisinde de özgün bir konuma sahip bulunmaktadır. Yasadığı dönemde Anadolu, dinler ve kültürler açısından homojen bir yapıdan çok, değişik inanç ve kültürlerin bir ilişki ve mücadele alanı olarak öne çıkar. Mevlana, bu inançlar ve kültürler karşılaşmasında diğer din mensupları ve önderleri ile bir arada yasamaya ve diyaloga açık, dinin şekilci ve formel yönünden çok iç tecrübeye ağırlık veren, hoşgörü temelinde gelişen bir din anlayışının temsilcisi olmuştur. Öteki din mensupları ve önderleri ile kurduğu olumlu ilişkileri, yüksek fikir düzeyindeki eserleri ile, Anadolu’da entelektüel sûfiligin ilk tipolojik örneğini oluşturur. Mevlana’nın fikirleri ve kendisini temel alan din anlayışının, Türklerin dinî hayatını oluşturan öteki kültürel bileşenlerin yanında farklı bir boyut olarak yerini aldığı söylenebilir.